Preek over Lucas 4:1-13 voor de Internationale dienst in Kampen op 17 januari 2021

Inleiding

Wat betekent het eigenlijk om een kind van God te zijn?

Als je kind bent van een president dan… heb je meer genoeg te eten en een huis, een paleis om in te wonen. Dan ben je zelf ook een beetje machtig. En word je beschermd, wat je ook doet.

Hoe is dat dan als je kind van God bent? Dat is niet hetzelfde. Kinderen van God zijn soms arm, hulpeloos, worden vervolgd en moeten vluchten. Hoe zit dat?

Jezus is de Zoon van God

Laten we om dat te begrijpen eerst naar Jezus kijken. Jezus is de Zoon van God. Toen Jezus gedoopt werd kwam er een stem uit de hemel, die zei: ‘Van jou houd ik. Jij bent mijn Zoon. Ik ben blij met jou.’ (Lucas 3:22) Jezus is de Zoon van God. Ik begrijp dat heel veel mensen dat vreemd vinden: hoe kan God nu een zoon hebben? Er is toch maar één God?  Laat ik gelijk maar zeggen: hoe dat precies zit, weet ik ook niet. God is te groot voor mij of voor jou om te begrijpen. Maar inderdaad: Er is maar één God en tegelijk zegt de Bijbel dat die ene God in Jezus naar ons toegekomen is en mens geworden. Hij wil zo graag bij ons zijn, dat Hij een mens werd zoals wij. Ongelooflijk. God die mens wordt – dat is Jezus, de Zoon van God. Tegelijk is God dan ook de Vader in de hemel en daalt Hij als de heilige Geest op Jezus neer. Hoe dat kan, kan ik niet begrijpen. Maar zo vertelt de Bijbel het.

Sommige mensen vergelijken het met de zon. Er is maar een zon en tegelijk: kun je de zon zien, je kunt het licht van de zon zien en de warmte voelen. Zo zijn er drie dingen: het beeld van de zon, het licht en de warmte. Toch is er maar een zon. Zo zou je dat van God ook kunnen zeggen: er is maar een God en toch is Hij Vader, Zoon en Geest tegelijk.

Jezus heet in de Bijbel Zoon van God. ‘Zoon van God’ – dat is trouwens een uitdrukking in de Bijbel die ook op andere mensen slaat. De eerste mensen werden gemaakt als beeld van God. Zij moesten op God lijken en doen wat God doet. En daarom wordt ook Adam, de eerste mens in de Bijbel, ‘zoon van God’ (Lucas 3:38). En ook Gods volk in het Oude Testament noemt God ‘mijn zoon’ (Exodus 4:22-23). Dat gebeurt als Hij hen bevrijdt uit Egypte, waar ze als slaven gevangen zitten. En nog weer later wordt koning David Gods Zoon genoemd (bv. Psalm 2:7,12). Zoon van God, kind van God zijn betekent in de Bijbel: God houdt van je. God zorgt voor je. En God geeft je een bijzondere taak. Mensen hebben gefaald in het vervullen van die taak. En daarom is Jezus gekomen. Als de Zoon van God die echt doet wat God wil.

Hij verlaat het kwaad voor ons

En door Hem kunnen jij en ik ook weer kind van God zijn. Hij is uit liefde voor ons gekomen. Uit liefde voor jou en mij ging Hij de woestijn in om het grootste probleem van deze wereld op te lossen. Dat probleem is het kwaad, de duivel, waar wij mensen te vaak naar luisteren. Hij is gekomen om jou en mij te redden uit de macht van de duivel en het kwaad om geen kind van de duivel, maar kind van God te zijn. Hij wil je leren om te leven zoals God het wil en niet zoals de duivel het wil. Het lastige met de duivel en het kwaad dat het heel vaak helemaal niet zo erg lijkt. De duivel is niet altijd gelijk herkenbaar. Allemaal kleine stapjes vormen vaak samen een groot kwaad. En die kleine stapjes lijken vaak op zichzelf niet zo verkeerd.

In de woestijn

Maar Jezus ontmaskert de duivel en verslaat de duivel. Jezus wordt door de heilige Geest – dat is ook weer God zelf, maar nu als de Geest – naar de woestijn gestuurd. Veertig dagen is Hij daar en heeft niets te eten. Wat moet de Zoon van God nu in de woestijn? Dat kan toch niet de bedoeling zijn? Als Hij straks sterft van de honger, kan Hij de taak van God toch niet op zich nemen. Dan kan Hij toch niet doen wat Hij moet doen. Hij heeft bijzondere krachten gekregen. Kan hij niet beter van wat stenen brood maken? Hij is toch de Zoon van God?

Geen brood van stenen

Dat is wat de duivel zegt: Je bent toch de Zoon van God? Maak dan van deze stenen brood. Daar lijkt toch niets mis mee? Ik zei net al: kwaad komt heel vaak in kleine stapjes die onschuldig lijken. Maar Jezus trapt daar niet in. God zelf heeft Hem naar de woestijn gestuurd. Hij zal nu niet zonder God zich daaruit redden. Hij leeft van wat God doet en zegt. God hoeft maar te spreken, of er zal genoeg te eten zijn in de woestijn. Zoals ook gebeurde met Gods volk in het Oude Testament toen ze uit Egypte bevrijd waren. Ze trokken door de woestijn, maar God gaf hen brood uit de hemel. Zo is het nu ook, zegt Jezus. Hij hoeft niet zijn speciale krachten te gebruiken, maar kan vertrouwen op God. Een mens leeft niet alleen van brood, maar van alles wat God maar wil geven (Deuteronomium 8:3).

Betekent dat nu, dat je als christen maar moet wachten tot er brood uit de hemel komt en niet zelf dingen mag doen? Nee, natuurlijk niet. Ook christenen kopen brood, gaan naar de dokter als ze ziek zijn, enzovoort. We geloven dat God ons die dingen juist gegeven heeft om van te leven. Daar moeten we God voor danken en gebruik van maken. Tegelijk gelooft een christen dat die dingen niet het belangrijkste zijn. Je leven hangt niet af van brood, van medicijnen, maar is in de handen van God.

Niet buigen voor de duivel

Maar de duivel geeft niet op, als Jezus niet doet wat Hij zegt. Jezus is toch gekomen om koning te worden? Dat kan Hij nu in een keer worden. Hij hoeft maar een keer te buigen voor de duivel die alle macht heeft. Een keertje knielen en Hij heeft alle macht. Het is zoveel gemakkelijker dan de weg die God voor Hem heeft klaar gelegd. De weg die Jezus moet gaan is een weg van lijden. Hij zal bedreigd worden. Al zijn vrienden zullen Hem in de steek laten. Hij zal gearresteerd worden en gemarteld. Uitgelachen. Vastgespijkerd worden aan een kruis. Hij zal daar alleen hangen en dan sterven. Waarom die moeilijke weg gaan, als het ook veel gemakkelijker kan? Een buiging voor de duivel en de hele wereld is voor Hem.

De duivel wijst vaak weggetjes, manieren die gemakkelijker lijken dan de weg die God wijst. De weg die God ons wijst is vaak niet zonder pijn en zonder lijden. De duivel wijst dan zomaar een weg die veel gemakkelijker lijkt. Een kleine buiging en je krijgt alles wat je wilt hebben. Herkenbaar toch? Als een van mijn kinderen iets doet wat verkeerd is, is het gemakkelijker om boos op hem te worden en tegen hem te schreeuwen, dan om rustig te blijven en met Hem te praten en te zeggen wat hij verkeerd doet. Terwijl ik weet dat rustig blijven en hem helpen het goede te doen, veel beter is. Dat kost moeite. En tegelijk als ik die moeite niet neem, kan ik mijn kind niet helpen de goede weg te vinden.

 Als ik ruzie met iemand heb, is het gemakkelijk om even tegen iemand anders daarover te praten, dat voelt fijn. Maar het is veel moeilijker om naar hem toe te gaan en er rustig met hem over te praten en het weer goed te maken. Maar als ik die moeite niet neem en niet met hem praat, maar alleen over hem, dan komt het nooit echt meer goed tussen ons.

En zo zijn er ook situaties waar er nog meer vanaf hangt. Een politicus die af en toe een klein beetje liegt, om de baas te kunnen blijven, maar uiteindelijk raakt hij verstrikt in zijn leugens. Je vertelt een leugen, een ander vluchtverhaal en dan krijg je misschien wel status, terwijl als je de waarheid spreekt, dan gebeurt dat misschien wel nooit. En de duivel fluistert je in: doe het maar, even buigen voor mij en je krijgt wat je wilt.

Jezus zegt: aanbid alleen God. Doe alleen wat God geboden heeft. Hoe moeilijk die weg ook is, dat is wel de beste weg. Dat is de weg met God. Dat is de weg die Jezus ging. Hij boog niet voor de duivel, maar ging de weg die God wees. De weg van lijden en sterven. Juist om te zorgen dat de duivel zijn macht zou verliezen.

God niet verzoeken

Maar de duivel geeft niet op. Hij brengt Jezus op de rand van het dak van de tempel en zegt: jij bent toch Gods Zoon? Jij vertrouwt toch met heel je hart op God? Spring dan nu naar beneden. God zelf heeft het gezegd: ‘Zijn engelen geeft Hij opdracht om je te beschermen’ (Lucas 4:10). Al weer heel herkenbaar toch? Jezus is hongerig, eenzaam in de woestijn. Hij hoorde de stem van God voor dat Hij de woestijn in ging. Maar nu merkt Hij niets meer van God. Als Hij nu naar beneden zou springen, dan zou God Hem vast redden, dan zou Hij tenminste iets van God ervaren.

Het leven hier en nu kan ook voelen als een woestijn. Leeg, kaal, eenzaam. Als je ver weg gevlucht bent uit je eigen land en je zo weinig mensen om je heen hebt die je kent. Of ook als je hier allang woont, maar eenzaam bent in de lockdown. Je kunt geen vrienden en familie bezoeken. Je kunt niet naar de kerk en God lijkt ook ver weg. God doe iets om te laten merken dat U er bent!

Maar Jezus zegt: je mag God niet verzoeken, niet uitdagen om zijn macht te bewijzen (Lucas 4:12). God is God. Je kunt niet tegen God zeggen: U moet laten merken dat U bij mij bent. God laat zich niet dwingen. Hij wil dat je Hem blijft vertrouwen. Ook als je niets van Hem merkt.

Dat je blijft geloven dat Hij van je houdt, omdat Jezus is gekomen. Ook als Hij soms ver weg lijkt. Om te blijven vol houden om zijn weg te gaan, omdat die goed is.

Ten slotte

Jezus is uit liefde voor jou de woestijn in gegaan. Uiteindelijk heeft Hij de duivel voor jou en mij verslagen. Vertrouw daarom op Hem als je zelf in de woestijn bent en volg zijn weg. Hou vol, ook al heb je honger, voel je je machteloos en merk je soms niets van God. Houd vol, vertrouw op God. Dan kom je goed uit, want je bent zijn kind!