Preek over Lucas 1:78-79

Wat is vrede?

Wat is echte vrede? In de Bijbeltekst die we lazen gaat het over een weg van vrede. En met Kerst zingen we – misschien dit jaar thuis als je dat durft – ‘ere zij God’ en ‘vrede op aarde’. Maar wat is eigenlijk vrede?

In de taal van de Bijbel is vrede een woord met een heel ruime betekenis. Niet alleen dat er geen oorlog is en geen ruzie. Maar ook dat er harmonie is. Heelheid. Dat het leven goed is. Zoals het bedoeld is. In de taal van het Oude Testament: Shalom. Het omvat dus heel veel dingen.

Waar denk jij aan bij ‘vrede’? Ik ben benieuwd. Reageer gerust even via de mentimeter.

….

Ik zie allerlei reacties. Heel veel mooie dingen. Daar word ik blij en tegelijk ook een beetje treurig van. Want heel veel van die dingen zijn er nu niet. Of ze zijn er niet voor mij, of wel voor mij en jou, maar voor heel veel anderen niet. Het is duidelijk dat er nog geen vrede is.

Winterdip

Ik moet bekennen dat dat het ook wel lastig maakte om over deze tekst te preken. Het gaat over God die een licht laat schijnen. Maar dit is letterlijk en ook figuurlijk juist een donkere tijd. Ik kan me goed voorstellen als je de moed een beetje verliest in deze tijd.

Zelf heb ik in deze tijd – dit jaar ook weer – vaak behoorlijk last van een winterdip. Heel weinig energie, weinig zin om dingen te doen. Ik kom slecht tot werken en maak er maar weinig van. Dat leidt natuurlijk vaak tot een onbevredigend gevoel. En dat alles schijnt juist door een tekort aan licht te komen. Dus hoe zit dat: God laat een licht schijnen, en zet mijn voeten op de weg van vrede? Hoe gaat dat dan? We kunnen daarbij over heel grote dingen spreken.

Wat bedoelde Zacharias met die woorden en wat heeft dat met mij of met jou te maken? Met je gevoel van onvrede en gemis? Met de gewone dagelijkse dingen. En heeft het je ook iets te zeggen als je helemaal geen onvrede voelt, als alles naar je gevoel wel goed gaat?

Herstel in Zacharia’s tijd

Hoe wordt het vrede? Zacharias leeft in een tijd die ook donker lijkt. Al eeuwenlang is zijn land bezet door vijandelijke machten. Nu zijn het Romeinen. Van een het verleden lijkt weinig over. Er is geen koning meer van de familie van David. David was uitgekozen door God. God had beloofd dat er altijd iemand van Davids familie koning zou zijn. Maar dat was al eeuwen niet meer zo. God deed niet wat Hij beloofd had. En de profeten hadden gezegd dat dat was, omdat het volk niet naar God geluisterd was. God leek afwezig. Had zich teruggetrokken. Liet zijn mensen aan hun lot over. Zo voelde dat en leek dat. En zoals dat gaat: steeds minder mensen leken nog echt te geloven. Ze probeerden er het beste van te maken.

Maar dat wordt anders, zingt Zacharias: God heeft zich om zijn volk bekommerd. Hij kijkt naar zijn volk om. God houdt van zijn volk. ‘Liefdevolle barmhartigheid’ drijft God. Alsof God het diep in zijn lijf voelt: zoveel houdt Hij van zijn volk en daarom laat Hij zijn licht schijnen. Er komt redding, vergeving van zonden. God begint opnieuw.

Een licht schijnt over ons en over de mensen die helemaal in het donker zijn. Voor wie het leven compleet donker was. Mensen die de weg compleet kwijt zijn. Die alles doen wat God verboden heeft en daar zeker geen vrede mee hebben. Ze zien een groot licht.

Met dat licht komt er weer hoop. Het blijft niet zoals het is. En er is richting. In het licht zie je waar je heen kunt. En dat is ook precies de bedoeling: door het licht kun je op weg gaan. Door het licht kun je je voeten zetten op de weg van vrede.

Maar hoe dan? Voor Zacharias was niet ineens alles anders. Nog steeds marcheerden de Romeinse soldaten door de straten. Nog steeds waren er veel mensen die de hoop verloren hadden. En toch is Zacharias enthousiast. God laat een licht schijnen. Dat maakt alles anders. Het blijft niet zoals het is.

Johannes, nu nog een klein baby’tje in de handen van Zacharias, Hij gaat dat Licht aankondigen. En dat Licht, Jezus, gaat naar de mensen in het donker. De mensen die blind zijn, de hoop kwijt zijn, wonen in het donker, wanhopig zijn door lepra, uitgestoten omdat ze landverraders zijn of hun lichaam verkocht hebben. En laat het licht weer voor hen schijnen.

De ontdekking van dat licht door Farzaneh, Mansooreh en Setareh

Dat Licht schijnt nog steeds. Dat hebben jullie ook ontdekt Farzaneh, Mansooreh en Setareh. Zoals jullie zelf zeggen: opgegroeid in het donker in Iran, maar ook daar heeft het licht van Jezus geschenen. Jullie zijn gaan ontdekken wie Hij is. Jullie ervoeren dat er geen vrede was. En jullie gingen je jaren geleden verdiepen in de islam, maar ook in het christendom. Dat sprak jullie aan. Het klonk logisch, zinvol. Jullie ontdekten daarna dat je als vrouw voor God meer bent dan een ding, niet minder dan een man. En zo stap voor stap ontdekten jullie meer. Tot je tot de conclusie kwam, zoals een van jullie zei: ‘Jezus is groter dan de hele schepping!’ Hij is echt het licht voor de wereld! (Straks vertellen jullie ons daar meer van)

Midden in de winterdip

Maar nu weer even terug naar het begin. De vrede heeft met grote dingen te maken. Maar heeft het ook met kleine, gewone dingen te maken?

Een goede vriendin zei tegen mij toen ik vertelde me over mijn winterdip: In plaats van ‘midden in de winternacht’, ‘midden in de winterdip.’ En inderdaad: ook midden in de winterdip gaat de hemel open. Schijnt er over mij een licht vanuit de hemel.

Niet dat ik dat gelijk zo voel of zie. Maar ik geloof dat het zo is: God laat zijn licht schijnen. God heeft ons niet alleen gelaten. Hij heeft zijn licht laten schijnen in Jezus. En dat licht is niet meer gestopt met schijnen. Het schijnt nog steeds over ons. Daar houd ik mij aan vast.

Stappen op de weg van vrede: God is aan het werk

En dat helpt me stappen te zetten op de weg van Vrede. Het zijn soms maar kleine stappen. Misschien heb je wel het gevoel dat je soms een stap vooruit doet en dan weer twee achteruit. Bedenk dan: Het is God die dat licht laat schijnen. Hij zorgt voor vrede op aarde. Voor harmonie. Het is niet iets wat ik moet bereiken. Dat geeft me rust als ik weinig energie heb en er weinig uit mijn vingers komt. Ik hoef het niet op te lossen, God geeft vrede, harmonie. Ik realiseer me meer dat het niet van mij afhangt, maar van God.

Als ik terugkijk zie ik dat ook wel: dat goede gesprek wat opeens ontstond, waarin bijzondere dingen gebeurden. Dat had ik niet geregeld, dat gebeurde gewoon. Of, zou je kunnen zeggen: Gods licht scheen daar. Die preek of dat artikel dat veel mensen raakte en aansprak – nee daar had ik niet meer mijn best op gedaan, dan op die andere dingen die ik schreef. Die avond met M8ig toen er iets bijzonders gebeurde opeens – dat overkwam ons. Dat zijn zo wat voorbeelden uit mijn werk. Misschien herken je er wel iets van in je eigen leven.

Echt goede bijzondere momenten, die krijg je vaak. Je kunt soms de voorwaarden ervoor scheppen, maar dat het ook gebeurt. Je kunt om zo te zeggen je ogen richten op de hemel, maar dat die hemel dan opengaat en het licht over je schijnt, dat kun je niet zelf.

Verwacht het van Hem

Wat dat betreft leer ik ook in deze tijd van weinig energie en weinig mogelijkheden. Ik ben wel altijd zo druk, maar vergeet ik daardoor soms niet dat God geeft? Vind ik mezelf en wat ik zelf doe soms niet te belangrijk en zie ik soms niet te weinig wat God doet?

Als God het Licht laat schijnen,  betekent dat natuurlijk ook dat ik me op God moet richten. Er zijn natuurlijk ook allerlei andere dingen in het leven die vrede lijken te beloven. Hoewel ik goed weet dat ze het niet geven. In de tijd van Zacharias: het gebruik van geweld. Verzet, in opstand komen. Of juist je aanpassen en meedoen.

Wees genadig

In mijn winterdip. Elke keer toch zeggen: je moet aan het werk. De zweep erover. Ik heb het jarenlang geprobeerd en verschillende keren was ik dan rond de jaarwisseling ongeveer mijn geloof kwijt. Ik werd er alleen maar wanhopiger van. Of je kunt je in je dip natuurlijk ook verliezen in eten, drinken, gamen. Maar het helpt allemaal niet.

Het Licht van God leert me om ook genadig te zijn voor anderen en mezelf. Ja, ik val mezelf nogal eens tegen in deze tijd. Ik doe vaak niet wat ik zou willen doen. Maar ondanks mijn duisternis geeft God licht. Vergeving van zonden.

Kom maar in beweging

Dat God doorgaat geeft moed en rust. En dan lukt er soms toch nog iets. Dan blijf ik niet zitten waar ik zit. Maar toch weer in beweging kom. Mijn voeten zet op de weg van vrede. Het zijn kleine stapjes, maar dat is genoeg.

Mooi vond ik het daarom ook deze week wat een aantal leiders van de schatzoekers deden. Opeens was het project van Advent voor de kinderen afgebroken. Erg jammer en teleurstellend natuurlijk. Maar ze bleven niet bij de pakken neerzitten, maar besloten een klein cadeautje bij de kinderen langs te brengen. Toch weer een klein stapje vooruit. Omdat God aan het werk is – het cadeautje gaat daar precies over – wat God heeft gedaan door Jezus. (Als je nieuwsgierig bent, bel een kind uit de buurt op.)

Ten slotte

Stappen zetten op de weg van vrede. Dat betekent: vertrouwen dat God aan het werk is. Dat God genadig en met liefde naar je kijkt. Dat je bij Hem goed uitkomt. We zijn nog onderweg. De vrede is nog niet compleet. Maar God laat zijn licht schijnen in de wereld. Dat geeft hoop. Daardoor weten we de weg. En de weg heeft een duidelijk doel. Vrede.

Amen