Ik hoorde eens van een oudere collega die na ongeveer vijftig jaar stopte met preken. Hij had zijn hoorders altijd aangemoedigd om twee keer naar de kerk te gaan en dat besloot hij zelf ook te doen. Maar al heel gauw verzuchtte hij tegen zijn familie: ‘wat is zondag toch een saaie dag!’
Wie net als ik actief betrokken is bij de kerkdienst op zondag doordat hij of zij preekt, lezingen doet, muziek maakt of iets voor de kinderen doet, zal de zondag of de kerk niet zo gauw ‘saai’ vinden. Maar veel anderen vinden dat wel. Onze kerk heeft een grote blinde muur naar de wijk toe. Dat is wel een beetje typerend voor hoe je de kerk gemakkelijk kunt beleven: op zondag gebeurt er van alles – en door de week ook wel – maar het heeft vaak zo weinig met het gewone alledaagse leven te maken. Het spreekt niet vanzelf dat wat je op zondag in de kerk doet en hoort ook maandag relevant is. De kerk is een wereldje op zich geworden.
Heel begrijpelijk, niet erg gezond. Vooral niet als de kerk bijna alleen nog maar trouwe kerkgangers trekt. Natuurlijk geen kwaad woord over hen (zonder hen zat ik allang zonder werk), maar er zijn ook anderen nodig. Kerken en christenen kunnen niet zonder diepgaande ontmoetingen met mensen die niet of nauwelijks (meer) naar de kerk gaan of geen christen zijn.
Laat me dat uitleggen. In de afgelopen maanden ben ik met anderen begonnen aan een gespreksgroep ‘introductie christelijk geloof’. Met een klein clubje hebben we zes avonden met elkaar gepraat, uit de Bijbel gelezen en nagedacht wat geloven nu met ons leven te maken heeft. En we hebben onze dagelijkse ervaringen met geloven en God uitgewisseld.
Ik heb (uiteraard) al heel wat keren met over dat soort dingen gepraat, maar eerlijk gezegd meestal niet zo boeiend en open. Dat heeft zeker ook alles te maken met de samenstelling van deze groep mensen. Voor bijna niemand spreekt geloven vanzelf. De helft van onze groep is niet met het geloof opgevoed en van de andere helft zijn er verschillenden die jarenlang niet meer in de kerk kwamen. Kortom: de Bijbel, geloven in God krijgt glans, is spannend, je ontdekt weer nieuwe dingen. Dat is een ervaring die juist veel trouwe kerkgangers missen.
Het lijkt een beetje op een andere ervaring die we als gezin in de afgelopen weken opdeden. We hadden een gast uit India te logeren. En opeens ga je anders naar je eigen land kijken: dat je hier overal veilig op de fiets naartoe kunt gaan, dat Nederland voor een groot deel onder de zeespiegel ligt en toch zo goed bewoonbaar is, enzovoort. Je gaat dingen doen die je anders nooit doet: een tocht door de grachten van Amsterdam maken of een stadswandeling door Kampen. Je ziet nieuwe dingen en je ziet oude dingen opnieuw.
Die ervaring kun je ook goed gebruiken als je al jaren naar de kerk gaat. Als je door de ogen van een ander naar het verhaal van God gaat kijken. Dan lichten er heel andere dingen op en wordt zichtbaar hoe relevant Gods boodschap is.
Een tijdje geleden kocht ik een boekje geschreven door een collega met de titel The Church is boring! Met daarachter in kleine letters ‘if it is not relevant’. De kerk is saai als ze niet relevant is. En als de kerk niet relevant is kun je je dominee vragen om vooral relevant te preken (ja, ik doe mijn best), maar het is ook de moeite waard om buiten de muren van de kerk te kijken en met mensen te praten. Wat zou in hun gewone alledaagse leven het verhaal van God kunnen betekenen?
Dit stukje doet me denken aan de vraag die mijn zoon jaren geleden stelde op een zondagochtend aan de ontbijttafel. Hij vroeg het met een gezicht en op een toon die verried dat hij er vandaag geen zin in had: “Waarom gaan wij eigenlijk elke zondag naar de kerk?” Na even nagedacht te hebben antwoordde ik: “Omdat wij het fijn vinden. God is daar.” Zijn gezicht veranderde in een uitdrukking van verbazing en verwachting.”Oh ja? Nou dat wil ik wel zien.” Toen moest ik -best lastig- aan een zevenjarige uitleggen dat je God niet kon zien zoals wij elkaar zien, maar dat Hij er toch is.” En meteen doofde de belangstelling en verwachtte hij dat het weer net zo saai als de vorige keren zou zijn.
Wat ik hiermee wil zeggen is dat de kerk nooit saai kan zijn als je er een ontmoeting met God hebt. En ook de maandag kan vol zijn van je relatie met Hem. Juist in alle dingen die je doet. En ja, mensen die net of niet geloven helpen je om na te denken over de bijzonderheid van je relatie met God en hoe sterk Jezus je leven heeft veranderd. We hebben elkaar nodig binnen en buiten de kerk.
Dus door de kern van je verhaal vind ik het een mooi geschreven stukje.
Toch blijft bij mij een negatief beeld van de kerk hangen na het lezen van je verhaal. Als ik het vaker doorlees, zie ik dat je het zo niet bedoeld. Maar dat komt bv. door dat je schrijft: die dominee gaat 2 keer naar de kerk en verzucht dan: Wat is zondag saai. Als je een taak hebt in de kerk is het niet saai, maar anders is die kans wel erg groot. Je hebt vaak over geloven gepraat maar meestal niet zo boeiend.
Ik denk dat de kerk en je alledaagse leven saai/doelloos zijn zonder God. En dat ‘het verhaal van God’ of misschien beter gezegd ‘de ontmoeting met God’ alle dagen van je leven glans geeft. En laten we inderdaad ons daar over blijven verwonderen, God danken en er met jan en alleman open over spreken.
“People who need people are the luckiest people in the world” . Vaak denken wij het omgekeerde. Dr. F.O van Gennep heeft hier een mooi kleinood over geschreven, “Mensen hebben mensen nodig”.
Heimelijk denk ik ook laat de organisatie kerk in stukken vallen. De Geest van God waait over deze aarde en begint iets nieuws.
Hij laat mensen , mensen ontmoeten en er bloeit echt iets nieuws. Dat geloof ik.