Preek over Lucas 17:20-37 voor de Internationale Dienst in Kampen
Wanneer komt het koninkrijk van God?
Wanneer komt Gods koninkrijk? Wanneer wordt zichtbaar dat God deze wereld regeert?
Misschien heb je die vraag ook wel. Misschien geloof je wel dat God de wereld regeert, maar tegelijk gebeurt er zoveel dat niet bij God past. Zoveel oneerlijkheid, gemeenheid. Misschien denk je wel aan het land waar je vandaan bent gevlucht. God is ook koning van dat land, maar wat zie je ervan? God is toch goed, eerlijk, rechtvaardig, maar hoe zie je dat als de regering van jouw land mensen onderdrukt, uitbuit? Als de regeringsleiders alleen voor hun eigen macht en hun eigen geld werken?
Wanneer komt Gods koninkrijk? Wanneer wordt eindelijk zichtbaar dat God deze wereld regeert?
Die vraag stellen de Farizeeën ook aan Jezus, lazen we net in de Bijbel. De Farizeeën waren gelovige mensen. Ze geloofden dat God koning van de wereld en ook van hun land was. Maar ze zagen het niet. Hun land werd geregeerd door de Romeinen. Ze werden uitgebuit en het ging er niet eerlijk aan toe. Wanneer zou het zichtbaar worden dat God koning is van deze wereld?
Je kunt het niet aanwijzen
Jezus geeft dan dit antwoord: ‘De komst van het koninkrijk van God laat zich niet aanwijzen, en men kan niet zeggen: “Kijk, hier is het!” of: “Daar is het!” ’ (Lucas 17:20b-21a) Als je denkt aan het koninkrijk der Nederlanden, dan kun je het aanwijzen. Op de kaart. Je kunt de regeringsgebouwen bekijken. Je kunt kijken naar de politie, de overheid, die dit land regeert. Je ziet het bijvoorbeeld ook als iemand een misdaad begaat. Dan wordt hij of zij gearresteerd en moet voor de rechter komen en krijgt straf. Zo kun je zien: Hier is het koninkrijk der Nederlanden en zo gaat het hier.
Zo kan dat met het koninkrijk van God niet. Dat kun je niet zo precies aanwijzen. Dat herken je wel: we zien niet altijd dat God regeert. We zien geen regeringsgebouwen van God. We zien de engelen die Hij stuurt niet. We zien niet altijd dat de wereld door Gods wetten bestuurt wordt. Je kunt het niet aanwijzen dat koningschap van God,
Maar het is binnen handbereik
maar, zegt Jezus erbij: ‘weet wel: het koninkrijk van God ligt binnen uw bereik’ (Lucas 17:21b). Dat God regeert, daar hoef je niet op te wachten, totdat je dat ziet. Ook als je het niet ziet, is dat zo. Hij regeert en vraagt je om je aan zijn regering te onderwerpen. Om te aanvaarden dat Hij regeert. Dat is wat Jezus vertelt en wat Hij zijn leerlingen laat vertellen: verkondig het koningschap van God[2], zegt Hij tegen hen en daarbij moeten ze dan zieken genezen (Lucas 9:2). Net zoals Jezus dat deed. Het koninkrijk van God dat is dat armen goed nieuws krijgen, gevangenen worden vrijgelaten, blinden weer kunnen zien, mensen die onderdrukt zijn weer vrijheid krijgen (Lucas 4:18).
En dat is binnen handbereik: als je je omkeert naar Jezus. Niet langer luistert naar woorden van haat, van egoïsme, van angst, maar van liefde. Als je leert geloven dat God goed is en trouw. Als je leert liefhebben, dan ontdek je het koningschap van Jezus. Overal waar de ene mens voor de ander gaat zorgen. Overal waar mensen zelfs voor hun vijanden gaan bidden en gaan zorgen, ga je iets van het koninkrijk van God zien.
Het is, lieve mensen, broers en zussen, binnen handbereik. Dus wat doe je? Geloof je in Jezus? Onderwerp je je aan de goede God, of blijf je liever in een ander koninkrijk leven? Blijf je leven met angst, met wanhoop? Of wil je leren ontdekken hoeveel God van je houdt? Wil je leren ontdekken om zelf uit de liefde te leven?
Laat je niet afleiden door onruststokers
Als je een volgeling van Jezus bent, als je in Jezus Christus gelooft, dan ben je al in het koninkrijk van God. Toch geldt ook dan dat je het nog niet helemaal ziet. Jezus zegt tegen zijn leerlingen: ‘Er komt een tijd dat jullie ernaar zullen verlangen een van de dagen van de Mensenzoon te zien…’ (Lucas 17:22). Je verlangt ernaar dat de Mensenzoon – dat is een titel voor Jezus, de mens die God alle macht geeft – je verlangt ernaar dat je dat ziet. Dat je het ziet: Ja, Jezus regeert.
Alle blinden kunnen zien. Alle ziekten worden genezen. Alle gevangenen worden bevrijd. Alle kwade machten worden verslagen. Er is geen corruptie, onderdrukking, oorlog en geweld meer. Daar kun je als leerling ontzettend naar verlangen. Dat er alleen nog maar goedheid, liefde is. Verlang jij daar niet naar, kijk je daar niet naar uit?
Let dan op, zegt Jezus. Laat je dan niet te snel wat wijsmaken door anderen. Telkens weer zullen er mensen zijn die zeggen: ‘“Kijk daar!” of “Kijk hier” ’ Dat is nog steeds zo: telkens weer zijn er mensen die zeggen: nu is het echt zover, Gods koninkrijk is gekomen. Kijk maar, naar wat er nu weer gebeurt. Ook in deze tijd hoor ik dat. Sommigen zeggen dat over corona. Dat is een teken, dat Jezus nu wel terugkomt, want … En dan komt er een of andere theorie over al het kwaad dat achter corona zit of achter vaccinatie.
Jezus zegt: laat je daar niet gek door maken. ‘Schenk er geen aandacht aan. Want zoals de bliksem licht geeft wanneer hij van de ene naar de andere kant van de hemel flitst, zo zal de Mensenzoon verschijnen’ (17:23-24). Als het bliksemt hoef je ook niet tegen iemand te zeggen, kijk dat gebeurt daar. Nee, als het boven je hoofd gebeurt, ziet iedereen het. Zo zal het ook met de terugkomst van Jezus zijn, dat zal voor iedereen op aarde in een keer duidelijk zijn. Daar hoef je elkaar niet op te wijzen, dat zal je dan wel zien.
Het koninkrijk komt niet zonder lijden
Maar eerst, zegt Jezus, moet de Mensenzoon nog veel lijden. Gods koninkrijk komt er niet zonder lijden. Alleen doordat Jezus lijdt en sterft kan Gods koninkrijk komen. Het koninkrijk van God is het koninkrijk van de liefde. Dat kan alleen komen als andere koninkrijken van onverschilligheid, van haat en van egoïsme verslagen worden. Dat is wat Jezus komt doen: het kwaad verslaan. Dat doet Hij met heel andere middelen dan koninkrijken in deze wereld gebruiken. Niet met dwang, niet met geweld, maar met liefde verslaat Hij het kwaad. Dat lijkt een onmogelijke missie.
En toch kan dat: telkens weer zijn er mensen die door de liefde van Jezus veranderen. Misschien jij ook wel, of iemand die je kent. Doordat je weet dat Jezus je van je houdt. Dat Jezus zichzelf voor jou gegeven, dat je daardoor anders wordt, je omkeert en het evangelie gelooft.
En dat is nog steeds aan de hand op deze wereld. Door het lijden heen blijft Jezus mensen roepen. In sommige landen komen christenen in de gevangenis, vanwege hun geloof. Dat is heel pijnlijk en verdrietig. En ze verlangen ernaar dat het koninkrijk van God helemaal zichtbaar wordt, maar ze moeten nog wachten. En juist als ze wachten gebeuren er soms heel bijzondere dingen. Ze houden vast aan hun geloof. Ze houden vast aan Jezus. En net als Jezus hebben ze lief: ze houden van hun medegevangenen, ook al zijn het slechte mensen. Ze bidden voor hun bewakers, ook al doen die hen pijn. En ook in gevangenissen overwint die liefde het kwaad: er zijn andere gevangenen die tot geloof komen. Er zijn gevangenbewaarders die tot geloof komen.
Het koninkrijk komt, maar door het lijden heen.
Het koninkrijk komt, vergeet het niet, maar sta klaar
Omdat het lang duurt zou je het koninkrijk ook kunnen vergeten. Het leven gaat gewoon zijn gang. Je kunt ook net doen alsof Jezus niet regeert. Alsof niet op een dag voor iedereen zichtbaar zal zijn dat Hij Koning is. Zo is dat eerder gegaan, zegt Jezus. In de dagen van Noach, leefden heel veel mensen alsof er niets aan de hand was. Ze aten, ze dronken, ze trouwden. Ze deden hun ding, alsof er niets aan de hand was. Maar toen kwam die enorme watervloed en ze verdronken, omdat ze niet bij Noach in de ark gestapt waren.
En zo ging het ook in Sodom. Misschien ken je het verhaal. Lot woonde met zijn familie in een slechte stad, Sodom. God besloot die stad te verwoesten, maar Lot kreeg de kans om te ontsnappen. Lot vroeg anderen om met hem mee te gaan. Maar behalve zijn familie ging er niemand mee. Ze geloofden zijn waarschuwingen niet en dus stierven ze allemaal toen er vuur uit de hemel kwam.
‘Zo zal het ook gaan op de dag waarop de Mensenzoon wordt geopenbaard.’ De dag waarop voor iedereen zichtbaar zal zijn dat Jezus koning is, we noemen dat ook wel de wederkomst van Jezus, dan zal dat voor heel veel mensen een schok zijn. Ze zijn daar niet op voorbereid. Ze hadden nooit echt geloofd dat Jezus regeerde. Dat zal een heftige dag zijn, want die dag brengt scheiding.
Gelovigen wachten al zo lang op de komst van Jezus. Al bijna tweeduizend jaar. Als het zo lang duurt, dan ga je toch gewoon verder met je leven? Dan geef het op om te wachten. Dat is wat kan gebeuren, maar Jezus moedigt je aan om vol te houden. Om klaar te staan. Om nu al te leven in dat nieuwe koninkrijk.
Probeer jezelf niet te redden
Dat betekent ook dat je jezelf niet probeert te redden. In Jezus geloven, Hem aannemen als je redder, als Heer, dat betekent ook jezelf verliezen. Als je gelooft in Jezus, ga je over naar het koninkrijk van God. Dan kun je niet tegelijkertijd nog proberen vast te houden aan de oude wereld zonder Jezus. Je moet niet proberen vast te houden aan dingen die daarbij niet houden. Dat kan van alles zijn: vertrouwen op je geld voor je zekerheid. Vertrouwen op je eigen slimme leugentjes om jezelf te redden. Vasthouden aan je verslavingen. Dat moet je achter je laten.
‘Denk aan de vrouw van Lot!’ zegt Jezus erbij. Lots vrouw vluchtte met Lot en hun dochters weg uit Sodom. De engel die Lot en zijn familie uit de stad hielp, zei: ‘kijk niet achterom.’ Maar Lots vrouw kon het niet laten. Ze keek toch achterom en dat werd haar einde. Zij ging onder met Sodom.
Jezus zegt daarover: ’Wie probeert zijn leven veilig te stellen zal het verliezen, maar wie het verliest zal het behouden’ (Lucas 17:33). Het leven dat niet gebaseerd op vertrouwen en op liefde, dat loopt dood. Oorlog, geweld, haat, milieuvervuiling, uitbuiting, geroddel, elkaar pijn doen, al die dingen lopen dood. Dat is niet echte leven. Het echte leven is te vinden in het koninkrijk van Jezus. In het koninkrijk van de liefde. Het koninkrijk van de eerlijkheid.
Daar pas je niet zomaar in. Daarvoor is een radicale verandering voor nodig: bekering en wedergeboorte heet dat in de Bijbel. Je keert je om naar Jezus en vraagt Hem om je nieuw te maken, als het ware opnieuw geboren te laten worden. Dat wordt zichtbaar gemaakt in de doop: opnieuw geboren worden.
Geloven in Jezus is: Je leven uit handen geven. Het is steeds meer leren om te vertrouwen op God en te leren dat het niet meer om mij gaat – om wat ík wil, wat ík denk, wat ík vind – dan vind ik het echte leven. Door jezelf te verliezen, kun je je zelf dan vinden.
Het oordeel komt
Er komt, zegt Jezus, een scheiding. Een scheiding tussen de mensen die vasthouden aan het oude leven en mensen die onder het koningschap van God leven.
Het leven waarin het om jezelf gaat. Dat is het leven dat doodloopt. Daar komt een einde aan. Dat zie je nu nog niet: nu liggen twee mensen misschien bij elkaar in bed. Ze horen bij elkaar. Maar de een wordt gered van het doodlopende leven omdat zij in Jezus gelooft, terwijl de ander achterblijft in het doodlopende leven. Twee vrouwen zijn samen aan het werk. Ze zijn collega’s. Maar de een wordt uit het doodlopende leven gered, de ander blijft erin.
Als het zover is, zal dat voor iedereen duidelijk zijn. Zoals gieren zich verzamelen rond een lijk, zo zal het zijn met het oordeel. Als het leven zonder liefde, zonder rechtvaardigheid, zonder God doodloopt, dan zal je het zien. De Joden hebben er al iets van gezien in de tijd na Jezus toen Romeinse legers hun land overliepen en verwoesten. Als gieren stortten de Romeinse legers zich op Israël, op Jeruzalem.
En daarna is nog zo vaak het oordeel van God over de wereld gekomen: in oorlogen die voortkwamen uit onderlinge haat, het aanwakkeren van haat en geweld. En op een dag is het definitief. Dan loopt het leven dood voor iedereen die niet gekozen heeft voor het leven.
Kies voor het leven
Kies daarom voor het leven. Het koninkrijk van God is nu al in ons midden. Nu al ben je uitgenodigd: om te geloven dat God je lief heeft door Jezus. Om je om te keren van je leven zonder liefde. Om je zonden te belijden en opnieuw te beginnen. Om nu al te gaan leven onder het koningschap van Jezus. Als Jezus je koning is, kan er nog van alles gebeuren, maar dan ben je veilig.
Gods koninkrijk is nu al binnen handbereik. Aanvaard Jezus als je Heer!
[2] In het Nederlands zijn ‘koninkrijk’ en ‘koningschap’ twee verschillende woorden. Dat is niet zo in de taal van de Bijbel. Ik gebruik het daarom hier door elkaar.