Bram Beute

Waarom heb ik op school vroeger wel geleerd hoe dapper Nederland zich tegen de Spaanse overheersing verzette in Alkmaar, Haarlem en den Briel, maar nooit hoe Nederlandse schepen 500.000 Afrikanen tegen hun wil naar Amerika overbrachten en hen daar verkochten en lieten werken op plantages. Waarom weet vrijwel elke Nederlander waar we op 4 en 5 mei aan denken, maar bijna niemand dat 1 juli de dag is waarop de afschaffing van de slavernij herdacht wordt?

Waarschijnlijk omdat slavernij voor de meesten iets is waar je niet bewust dagelijks mee geconfronteerd wordt en werd. Nederlanders dronken koffie met suiker, afkomstig van plantages waar slaven op werkten, maar werden daar zelf niet mee geconfronteerd. De Nederlandse economie deed het goed, ook door slavenhandel en slavenarbeid, maar daar zag je in Nederland niet zoveel van.

Bovendien: het herdenken van slachtoffers en helden is waarschijnlijk gemakkelijker dan het herdenken van slachtoffers en daders. Zo leuk is het niet om te bedenken dat een deel van onze voorouders profiteerden van slavenhandel en –werk.

Toch hoop ik dat veel mensen stilstaan bij 1 juli. Bijvoorbeeld ook door er zondag in kerkdiensten bij het gebed of in de preek bij stil te staan. Ga ik zondag in elk geval doen.

Ik heb me er de afgelopen tijd wat in verdiept en de slavernij heeft gevolgen voor mensen tot vandaag toe. Er zijn mensen uit Suriname en van de Antillen die nog altijd ergens het gevoel houden dat ‘witten’ superieur zijn of zich zo gedragen ten opzichte van zwarten. Een boek met interviews o.a. daarover is God is niet wit. Boeiend om te lezen.

Een andere reden om stil te staan bij de slavernij is dat de slavernij nog steeds bestaat. Er schijnen meer mensen dan ooit in slavernij te zijn: denk aan prostitutie, sweatshops, werk in mijnen en mensen die in schuldslavernij leven. (Ze werken bv. op het land, hebben ooit geld geleend, maar moeten zoveel rente daarover betalen, dat elk jaar hun schuld groter wordt. Hun kinderen erven hun schulden bij overlijden en ze blijven dus vast zitten in schulden.)

Ik schreef zelf in de Reformatie een artikel over welke houding kerken van nu kunnen aannemen tegenover ons slavernijverleden. Dat n.a.v. de Verantwoording van het slavernij verleden van de Raad van kerken.